พลาสติก (Plastic) คือ สารที่สามารถทำให้เป็นรูปต่างๆ ได้ด้วยความร้อน พลาสติกเป็นพอลิเมอร์ ขนาดใหญ่ มวลโมเลกุลมาก
สมบัติทั่วไปของพลาสติก
- มีความเสถียรมากในธรรมชาติ สลายตัวยาก มีมวลน้อย และเบา
- เป็นฉนวนความร้อนและไฟฟ้าที่ดี
- ส่วนมากอ่อนตัวและหลอมเหลวเมื่อได้รับความร้อน จึงเปลี่ยนเป็นรูปต่างๆ ได้ตามประสงค์
ประเภทของพลาสติก
1. เทอร์มอพลาสติก เมื่อได้รับความร้อนจะอ่อนตัวและเมื่อเย็นลงจะแข็งตัว สามารถเปลี่ยนรูปได้ พลาสติกประเภทนี้โครงสร้างโมเลกุลเป็นโซ่ตรงยาว มีการเชื่อมต่อระหว่างโซ่พอลิเมอร์น้อยมาก จึงสามารถหลอมเหลวหรือเมื่อผ่านการอัดแรงมากจะไม่ทำลายโครงสร้างเดิม เช่น พอลิเอทิลีน พอลิโพรพิลีนพอลิสไตรีน
2. พลาสติกเทอร์มอเซต จะคงรูปหลังการผ่านความร้อนหรือแรงดันเพียงครั้งเดียว เมื่อเย็นลงจะแข็งมาก ทนความร้อนและความดัน ไม่อ่อนตัวและเปลี่ยนรูปร่างไม่ได้ แต่ถ้าอุณหภูมิสูงก็จะแตกและไหม้เป็นขี้เถ้าสีดำ พลาสติกประเภทนี้โมเลกุลจะเชื่อมโยงกันเป็นร่างแหจับกันแน่น แรงยึดเหนี่ยวระหว่างโมเลกุลแข็งแรงมาก จึงไม่สามารถนำมาหลอมเหลวได้ ตัวอย่าง เมลามีน พอลิยูรีเทน
ตาราง แสดงสมบัติบางประการของพลาสติกบางชนิด
ชนิดของพลาสติก
|
ประเภทของพลาสติก
|
สมบัติบางประการ
|
ตัวอย่างการนำไปใช้ประโยชน์
|
สภาพการไหม้ไฟ
|
ข้อสังเกตอื่น
|
พอลิเอทิลีน
|
เทอร์มอพลาสติก
|
เปลวไฟสีน้ำเงินขอบเหลือง กลิ่นเหมือนพาราฟิน เปลวไฟไม่ดับเอง
|
เล็บขีดเป็นรอย ไม่ละลายในสารละลายทั่วไป ลอยน้ำ
|
ถุง ภาชนะ ฟิล์มถ่ายภาพ ของเล่นเด็ก ดอกไม้พลาสติก
|
พอลิโพรพิลีน
|
เทอร์มอพลาสติก
|
เปลวไฟสีน้ำเงินขอบเหลือง ควันขาว กลิ่นเหมือนพาราฟิน
|
ขีดด้วยเล็บไม่เป็นรอย ไม่แตก
|
โต๊ะ เก้าอี้ เชือก พรม บรรจุภัณฑ์อาหาร ชิ้นส่วนรถยนต์
|
พอลิสไตรีน
|
เทอร์มอพลาสติก
|
เปลวไฟสีเหลือง เขม่ามาก กลิ่นเหมือนก๊าซจุดตะเกียง
|
เปาะ ละลายได้ในคาร์บอนเตตระคลอไรด์ และโทลูอีน ลอยน้ำ
|
โฟม อุปกรณ์ไฟฟ้า เลนส์ ของเล่นเด็ก อุปกรณ์กีฬา เครื่องมือสื่อสาร
|
พอลิวินิลคลอไรด์
|
เทอร์มอพลาสติก
|
ติดไฟยาก เปลวสีเหลืองขอบเขียว ควันขาว กลิ่นกรดเกลือ
|
อ่อนตัวได้คล้ายยาง ลอยน้ำ
|
กระดาษติดผนัง ภาชนะบรรจุสารเคมี รองเท้า กระเบื้องปูพื้น ฉนวนหุ้มสายไฟ ท่อพีวีซี
|
ไนลอน
|
เทอร์มอพลาสติก
|
เปลวไฟสีน้ำเงินขอบเหลือง กลิ่นคล้ายเขาสัตว์ติดไฟ
|
เหนียว ยืดหยุ่น ไม่แตก จมน้ำ
|
เครื่องนุ่งห่ม ถุงน่องสตรี พรม อวน แห
|
พอลิยูเรียฟอร์มาลดีไฮด์
|
พลาสติกเทอร์มอเซต
|
ติดไฟยาก เปลวสีเหลืองอ่อน ขอบฟ้าแกมเขียว กลิ่นแอมโมเนีย
|
แตกร้าว จมน้ำ
|
เต้าเสียบไฟฟ้า วัสดุเชิงวิศวกรรม
|
อีพอกซี
|
พลาสติกเทอร์มอเซต
|
ติดไฟง่าย เปลวสีเหลือง ควันดำ กล่นคล้ายข้าวคั่ว
|
ไม่ละลายในสารไฮโดรคาร์บอนและน้ำ
|
กาว สี สารเคลือบผิวหน้าวัตถุ
|
พอลิเอสเทอร์
|
เทอร์มอพลาสติก
|
ติดไฟยาก เปลวสีเหลือง ควันกลิ่นฉุน
|
อ่อนตัว ยืดหยุ่น
|
เส้นใยผ้า
|
พลาสติกเทอร์มอเซต
|
ติดไฟยาก เปลวสีเหลือง ควันดำ กลิ่นฉุน
|
เปราะ หรือแข็งเหนียว
|
ตัวถังรถยนต์ ตัวถังเรือ ใช้บุภายในเครื่องบิน
|
พลาสติกรีไซเคิล ( Plastic recycle)
ปัจจุบันเราใช้พลาสติกฟุ่มเฟือยมาก แต่ละปีประเทศไทยมีขยะพลาสติกจำนวนมาก ซึ่งเป็นปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมของโลก จึงมีความพยายามคิดค้นทำพลาสติกที่ย่อยสลายทางชีวภาพ (Biodedradable) มาใช้แทน แต่พลาสติกบางชนิดก้ยังไม่สามารถย่อยสลายทางชีวภาพได้ ในทางปฏิบัติยังคงกำจัดขยะพลาสติกด้วยวิธีฝังกลบใต้ดิน และเผา ซึ่งก่อให้เกิดปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมตามมา วิธีที่ดีที่สุดในการดูแลสิ่งแวดล้อมเกี่ยวกับขยะพลาสติก คือ ลดปริมาณการใช้ให้เหลือเท่าที่จำเป็น และมีการนำพลาสติกบางชนิดกลับไปผ่านบางขั้นตอนในการผลิต แล้วนำกลับมาใช้งานใหม่ได้ตามเดิม
|